Żydowski Konin – miejsce nie tylko na mapie (blog i mapa)

Żydowski Konin zniknął. Wśród mieszkańców zniknęła też praktycznie pamięć o nim. O ludziach, którzy przez kilka stuleci tworzyli to miasto razem z etnicznymi Polakami i z przedstawicielami kilku innych mniejszości. Zostaliśmy odcięci od  pamięci. Może sami się od niej odcięliśmy.

Pani bibliotekarka przynosi pudełko, które przypomina raczej szkatułkę niż zwykłe pudełko. Otwiera i delikatnie odwija kolejne warstwy papieru. Moim oczom ukazuje się mezuza. Nigdy w życiu nie widziałam mezuzy. Myślę, że w Koninie mało kto widział, choć kiedyś przymocowane były do framug wielu drzwi w mieście.

– Pokażę pani, gdzie to jest – mówi Aleksander Chojnacki i zakłada płaszcz. Chyba się trochę spieszy. Odległość pomiędzy jego kancelarią przy Wojska Polskiego, a 3 Maja 42 pokonujemy w trzy minuty. Pana Aleksandra i to, że wie, gdzie w Koninie są kuczki zapamiętałam ze spotkania z Łucją Pawlicką- Nowak. Po niechlubnym zburzeniu budynku szkoły talmudycznej, razem z... Continue reading→

W przedwojennym Koninie, liczącym około 10 tysięcy mieszkańców, mniej więcej jedną trzecią stanowili Żydzi*. Ci z nich, którzy byli szczególnie religijni, a nieszczególnie bogaci, mieszkali w pobliżu synagogi. Należał do nich Mojżesz Abram Ejzen. Dom Ejzenów i warsztat kuśnierski Mojżesza Abrama usytuowane były w pobliżu Rynku Garncarskiego, Teper Mark (dziś Placu Zamkowego) przy ulicy Bożniczej... Continue reading→

Majer Juda Ejzen, przedwojenny koniński adwokat, skończył gimnazjum w Kaliszu, ale jego przyszła żona, Magdalena, uczyła się już w Koedukacyjnym Gimnazjum Żydowskim, które działało w Koninie pomiędzy rokiem 1919 i 1929. Językiem wykładowym był w nim język polski, a hebrajski był jednym z nauczanych przedmiotów.

Projekt „Żydowski Konin – miejsce nie tylko na mapie” i blog, który jest jego częścią,  dotyczą małomiasteczkowego świata żydowskiej społeczności, który trwał do czasu II wojny światowej. Jednak dziś jest rocznica wybuchu powstania w warszawskim getcie, a obok naszej granicy jest wojna, w trakcie której znów bestialsko mordowani są ludzie. Dlatego – w ostatnim już... Continue reading→

Znów jestem na Placu Zamkowym (w myślach po słowach „Plac Zamkowy” dodaje od jakiegoś czasu żydowską nazwę tego miejsca: Teper Mark). Tym razem jestem tu z panem Andrzejem Mosiem, fotografem z Konińskiego Domu Kultury. Pan Andrzej nakręcił w latach 90. świetny film o Józefie Lewandowskim (Izaaku Lipszycu), kiedy ten przyjechał odwiedzić Konin –  miasto, z... Continue reading→

Rodzina Frumit Porat mieszkała w Koninie do czasu wybuchu II wojny światowej. Frumit mieszka w Izraelu. Umówiliśmy się na rozmowę na Zoomie z nią i jej mężem, Yoelem. 

Magdalena Krysińska-Kałużna, marzec 2023 Od publikacji poprzedniego odcinka minął prawie rok. Wracam do zbierania informacji, które składam i dopasowuję jak puzzle, próbując odtwarzać fragmenty świata przedwojennych konińskich Żydów. Tym razem szukając informacji zwracam się do kierownika konińskiego oddziału Archiwum Państwowego w Poznaniu, pana Piotra Rybczyńskiego. Opowiadam o projekcie i pokazuję mapę przedwojennego żydowskiego Konina przygotowaną... Continue reading→

tekst: Magdalena Krysińska-Kałużna, marzec 2023 – W drugiej połowie XIX wieku Konin znalazł się w dołku cywilizacyjnym. Jedną z przyczyn tej sytuacji były ograniczone możliwości komunikacyjne – kontynuuję rozmowę o historii miasta z kierownikiem konińskiego oddziału archiwum Państwowego w Poznaniu, panem Piotrem Rybczyńskim. – Do 1922 roku miasto nie miało połączenia kolejowego. Najbliższa stacja była... Continue reading→